Görsellerde Alt Metin Eksikliği: SEO ve Erişilebilirlikte Gözden Kaçan Büyük Hata

Web siteleri için içerik optimizasyonu denildiğinde genellikle başlıklar, anahtar kelimeler ve metin içeriği üzerinde durulur. Ancak SEO’nun ve kullanıcı deneyiminin önemli bir parçası olan görsel optimizasyonu çoğu zaman ikinci planda kalır. Bu alanın belki de en çok göz ardı edilen yönlerinden biri de alt metin (alt attribute, alternative text) eksikliğidir. Görsellerde alt metin eksikliği, yalnızca SEO açısından değil, aynı zamanda erişilebilirlik (accessibility) açısından da ciddi eksiklikler yaratır.

Bu yazıda, alt metinlerin neden önemli olduğunu, eksikliği halinde ortaya çıkan sorunları, SEO üzerindeki etkilerini ve doğru alt metin kullanımı için stratejileri ele alacağız. Ayrıca bilimsel bir tablo ile karşılaştırmalı analiz sunacak ve sık sorulan soruları yanıtlayacağız.

Alt Metin (Alt Attribute) Nedir?

Alt metin, bir görsel öğeye HTML kodu üzerinden eklenen, görselin içeriğini tanımlayan kısa bir açıklamadır. Tarayıcı görseli yükleyemezse bu metin görüntülenir. Aynı zamanda ekran okuyucular tarafından kullanılır ve görme engelli bireylerin web içeriğini anlamasına olanak sağlar.

HTML örneği:

<img src="urun.jpg" alt="Kırmızı deri cüzdan, ön yüzü açık şekilde" />

Alt Metin Eksikliği Ne Anlama Gelir?

Bir web sitesindeki görsellerin alt etiketleri boş bırakıldığında ya da hiç tanımlanmadığında, bu durum alt metin eksikliği olarak adlandırılır. Bu eksiklik, görselin:

• Arama motorları tarafından anlaşılamamasına
• Ekran okuyucu cihazlar tarafından okunamamasına
• Kullanıcı deneyiminin düşmesine
  neden olur.

Alt metin, hem makineye hem insana açıklama sunan bir köprüdür. Bu köprü yoksa, önemli bir iletişim bozulur.

Alt Metin Eksikliğinin SEO Üzerindeki Etkileri

1. Görsel Aramalarda Sıralama Kaybı

Görseller, Google Görseller gibi arama motorlarında kullanıcı trafiği sağlayabilir. Ancak bir görsel alt metin içermezse, arama motoru görselin konusunu anlayamaz ve görsel sonuçlarda o görsele yer vermez. Bu da organik trafik kaybı anlamına gelir.

2. Sayfa SEO Değerinin Düşmesi

Google, bir sayfanın ne kadar optimize olduğunu değerlendirirken görsellerin alt metinlerine de bakar. Özellikle konu ile alakalı anahtar kelimelerin alt metinlerde bulunması, sayfanın SEO puanını artırır. Bu eksiklik, içerik bütünlüğünü zayıflatır.

3. Kapsamlı İndeksleme Sorunu

Google, bir sayfanın ne hakkında olduğunu anlamak için metin içeriklerinin yanı sıra görsel öğelerden de veri toplar. Alt metin olmadan, bu görsel içerikler arama motorları için görünmez hale gelir.

Alt Metin Eksikliğinin Erişilebilirlik Üzerindeki Etkileri

1. Engelli Kullanıcılar İçin Bilgi Kaybı

Ekran okuyucu kullanan kullanıcılar, görselin ne olduğunu alt metin sayesinde öğrenir. Alt metin olmadığında, bu kullanıcılar sayfa içeriğinin önemli bir kısmına erişemez.

2. Yasal ve Etik Sorumluluk

Birçok ülkede erişilebilirlik, yasal bir gerekliliktir (örneğin: WCAG – Web Content Accessibility Guidelines). Alt metin eksikliği, yasal sorumlulukları yerine getirmemek anlamına gelebilir.

Bilimsel Tablo: Alt Metin Eksikliği Karşılaştırması

Kriter	Alt Metin Var	Alt Metin Eksik	SEO ve UX Sonucu
Görsel Arama Trafiği	Yüksek	Düşük	Organik ziyaret azalır
Anahtar Kelime Optimizasyonu	Etkin şekilde yapılabilir	Yapılamaz	Sayfa sıralaması düşebilir
Erişilebilirlik	Yüksek (screen reader uyumlu)	Düşük (engelli kullanıcılar için sorun)	Kötü kullanıcı deneyimi
İçerik Anlaşılabilirliği	Görsel destekli, zengin içerik	Eksik bilgi ile yetersiz anlatım	Kullanıcı siteyi terk edebilir
Yasal Uyumluluk	WCAG uyumluluğu sağlanabilir	Uyumsuz	Yasal riskler doğabilir

SEO Uyumlu Alt Metin Yazmanın Temel İlkeleri

1. Açıklayıcı ve Kısa Olun:
   Bir görseli tanımlarken ne olduğunu sade bir dille belirtin. Örnek:
   ✅ alt="Siyah dizüstü bilgisayar ahşap masada açık şekilde"
   ❌ alt="Bilgisayar"
2. Anahtar Kelime Doğal Biçimde Kullanılmalı:
   Anahtar kelimeler eklenmeli ama anahtar kelime doldurma (keyword stuffing) yapılmamalıdır.
   ✅ alt="Yazlık elbise modelleri – kırmızı çiçek desenli"
   ❌ alt="elbiseler yazlık elbise elbise yaz elbise"
3. Boş Alt Etiket Kullanımı Bilinçli Yapılmalı:
   Dekoratif görsellerde (örneğin ikonlar, arka plan süslemeleri) alt metin boş bırakılabilir ama bu bilinçli bir tercihle yapılmalıdır: <img src="icon.png" alt="" role="presentation" />
4. Her Görsele Alt Metin Ekleyin:
   Galeri, ürün, haber, blog gibi içeriklerde her görselin alt metni olmalıdır. Aynı görsel farklı içeriklerde kullanılıyorsa bağlamına uygun alt metin yazılmalıdır.
5. Alternatif Olmayan Metin Kullanmayın:
   Görselle ilgisi olmayan veya boş metinler kullanıcıya da arama motoruna da bir şey kazandırmaz.
   ❌ alt="image123"
   ❌ alt="resim"

Alt Metin Kontrolü Nasıl Yapılır?

✅ Web Sitesinde Alt Metin Kontrolü İçin Kullanılabilecek Yöntemler:

• Tarayıcı eklentileri (WAVE, Axe, Lighthouse)
• Google Search Console > Kullanılabilirlik > HTML Geliştirmeleri
• SEO analiz araçları (Screaming Frog, Ahrefs, SEMrush)

Bu araçlar sayesinde sitenizde hangi görsellerin alt metinsiz olduğunu kolayca tespit edebilir ve gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Alt metin yazmak zorunlu mu?

Evet. SEO, kullanıcı deneyimi ve erişilebilirlik açısından her görsel için alt metin önerilir. Dekoratif görseller dışında boş bırakılmamalıdır.

2. Alt metin SEO’yu ne kadar etkiler?

Direkt olarak büyük sıralama değişikliklerine neden olmaz; ancak anahtar kelime sinyalleri, kapsamlı indeksleme ve görsel arama trafiği açısından ciddi katkı sağlar.

3. Aynı görsele farklı alt metin yazabilir miyim?

Evet. Aynı görsel farklı sayfalarda farklı bağlamlarda kullanılabilir. Bu durumda, içerik bağlamına göre özel alt metin yazmak daha etkilidir.

4. Alt metin uzunluğu ne kadar olmalı?

Genellikle 125 karakterin altında tutulması önerilir. Net, kısa ve açıklayıcı bir şekilde yazılmalıdır.

5. Alt metin yerine dosya adı yeterli mi?

Hayır. Dosya adı SEO için faydalı olabilir ama alt metin başka bir işleve sahiptir. Erişilebilirlik ve içerik tanımı açısından alt metin şarttır.